İsveç’te bulunan Diakona adlı yardım kuruluşu ile tüketicilerin haklarını koruyan ‘İsveç’in Tükecileri’, İsveç bankalarının milyarlarca kronu insan haklarını ihlal eden ve diktatörlüklerle yönetilen ülkelere silah satan büyük silah tekellerine yatırdıklarını açıkladı. ‘Diakona’nın Genel Sekreteri Bo Forsberg ve ‘İsveç’in Tüketicileri’nin Proje Sorumlusu Jakob König, Dagens Nyheter adlı gazetenin ‘Tartışma’ sayfasında dün yayımlanan makalelerinde bankaların müşterilerinin tasarruf amacıyla biriktirdikleri paraların 4.7 milyar kronunu Boeing, Raytheon, BAE Systems’in de aralarında bulunduğu 15 silah tekeline yatırdıklarını belirtiyorlar.
SİLAHLAR 38 ÜLKEYE SATILIYOR
Bu tekeller, ürettikleri silahları Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) otoriter rejimler, politik ve vatandaşlık haklarının sınırlı olduğu veya birbirleriyle çatışmalı olan ülkeler listesinde yer alan 38 ülkeye satıyorlar. Makale yazarları, bu ülkelere yapılan silah ihraçlarının uluslararası sözleşmelerde belirlenen prensiplere ve silahların yanlış ellere ulaşmasını engellemek için belirlenen kurallara aykırı olduğuna dikkat çekiyorlar.
Büyük bankaların tasarruflarını nasıl değerlendirdiklerini araştırmak amacıyla kurulan ve 9 ülkede çalışma yürüten ‘Fair finance guide’ adlı kurumun yayımladığı rapor, İsveç’in 7 büyük bankası; Danske bank, Handelsbanken, Lensförsekringar, Nordea, SEB, Skandia ve Swedbank’ın tasarruf fonlarındaki paralardan 5 milyar krona yakınını silah tekellerine aktardıklarını gösteriyor. Bu bankalardan üçü; Danske Bank, Handelsbanken ve Nordea, Boing ve Raytheon silah tekellerine 100 milyon kron yatırdı. Bu iki silah tekeli dünyanın en gerici diktatörlükleri arasında yer alan Suudi Arabistan’a JDAM ve Paveway bombaları sattı ve bu silahlar Yemen’de rejim güçlerine karşı mücadele eden halka karşı kullanıldı.
YATIRIMLARA SON VERİLSİN
5 İsveç bankası da, BAE Systems, Finmeccanica ve MBDA silah tekellerine 150 milyon kron yatırdı. Bu üç silah tekeli, Kaddafi’nin iktidarda bulunduğu dönemde Libya’ya füzeler ve Suudi Arabistan’a değişik silahlar sattı. Forsberg ve König, İsveç bankalarının sorumluluklarını üstlenmeleri ve silah tekellerine yaptıkları yatırımlara son vermelerini istiyorlar. Böylesi bir tutumun silah tekellerine bir uyarı olacağı gibi diğer yatırımcıların da silah tekellerine baskı yapmalarına yol açacağını söylüyorlar.
Murat KUSEYRİ
Stockholm
